Terugblik: focus op families

Sarah Maréchal, communicatiemedewerker van het STAM trapte de dag op gang met de case over de Drakenexpo uit 2017, gericht op gezinnen. Ze gaf enkele praktische en inhoudelijke tips mee:

• Zet je ruimte niet te vol, zo stel je families beter op hun gemak om zich door de zaal te bewegen.
• Voorzie meubels op kinderhoogte.
• Maak een audiotour op kindermaat en laat de kinderen alleen de expo ontdekken: ze vinden het maar al te leuk om er nadien hun (groot)ouders over te vertellen.
• Voorzie een ‘doe-ding’ voor de kleinsten: een glijbaan, of een kids-only parcours.
• Gamification werkt! Verwerk een (digitaal) spelement in je activiteit.
• Voorzie een foto-gelegenheid. Zo delen ouders ook makkelijk iets over je locatie op sociale media en communiceert de expo zichzelf.
• Verbind een crea-atelier aan je aanbod.
• Organiseer familieactiviteiten in het kader van je aanbod / expo: zo was er n.a.v. de drakenexpo op paasmaandag een ‘drakeneierenraap’ in de tuinen van het STAM.
• Dé succesfactor voor de familievriendelijke expo was het feit dat de expo eerst liep in het buitenland, waar het STAM team uitgebreid op werkbezoek ging. Zo hoefden ze enkel nog de puntjes op de i te zetten en konden ze zich volledig focussen op de factor familievriendelijkheid. Dit is veel moeilijker wanneer er inhoudelijk nog veel werk is en de deadlines naderen.

Hade Bamps van Levuur had het vervolgens over hoe je gedragenheid in je team kan creëren voor familievriendelijkheid. Ze schotelde ons 9 uitdagingen voor en hoe je hiermee kunt omgaan.

1. Start met het ‘waarom’. Maar al te vaak gaan we actiegericht te werk en staan we te weinig stil bij waarom we bepaalde zaken doen. Ga er ook niet vanuit dat deze ‘waarom’ voor iedereen van je team hetzelfde is. Maak dus de doelstellingen expliciet en stel het ‘waarom’ scherp.
2. Benoem waar je het verschil wil maken. Welke impact wil je maken? Vraag je af hoe je door een bepaalde activiteit je doel kan realiseren. Zoek uit welke veronderstellingen er leven en bespreek dit alles samen met je team.
3. Focus op wat je zelf kan, niet waarop je geen invloed hebt. Vermijd frustratie.
4. Ga in dialoog, niet in discussie. Discussies ontstaan vaak vanuit gepassioneerde overtuigingen. Maar luister ook naar de andere en gebruik de 5 regels van een goede dialoog (zie presentatie).
5. Stel goede vragen. Het gevaar schuilt erin dat je ‘vastroest’ in systemen die met de loop der tijd zijn ontstaan. Trek je kader open, blijf onderzoeken en ga op zoek naar de ‘gedeelde grond’.
6. Verbind belangen, intern en extern. Wissel uit, werk samen en breng al je stakeholders in kaart. Je hebt steeds verschillende actoren nodig om er echt een succes van te maken.
7. Schuw het conflict niet. Bespreek de dingen openlijk. Besef ook dat een compromis niet het ultimum is! Dit is slechts een tijdelijke oplossing waarmee je geen genoegen kan nemen en uiteindelijk toch uitmondt in frustraties. Ga voor echte samenwerking en verbindende besluitvorming. Accepteer bezwaren van de ander als een ‘cadeau’ waarmee je aan de slag moet en je project enkel beter maakt.
8. Leer door te doen. Durf! Stop met plannen en palaveren, maar ga buiten je comfortzone en durf te doen.
9. Blik samen achter- en vooral vooruit. Kijk samen terug enkel wanneer er perspectief voor de toekomst in zit.

Yao en Faden van BON lieten de deelnemers via een rollenspelstilstaan bij het feit dat niet iedereen in je team steeds dezelfde opvatting rond diversiteit heeft dan jijzelf. De denkoefening kan als blikopener dienen voor beide partijen.

Wil je een diverser publiek bereiken? BON adviseert en begeleidt Brusselse organisaties om van superdiversiteit een troef te maken. Voor organisaties in Vlaanderen organiseert het Agentschap Integratie en Inburgering gelijkaardige sessies.

Caroline Boudry en Annelies Roelandt van VBJK en VCOK gaan uit van de pedagogische visie van Loris Malaguzzi, oftewel de Reggio Emilia-pedagogiek. Deze visie vertrekt vanuit de mogelijkheden van het kind, het ‘krachtige’ kind zelf. Hierbij moet de eigenheid van kinderen doorsijpelen in de werking, communicatie en beeldmateriaal van een organisatie. Laat in je communicatie zien wat jouw visie is op kinderen en hun cultuurbeleving. Dit zal families meer overtuigen om deel te nemen.

De nadruk in de pedagogiek die werd voorgesteld ligt steeds op het proces, het experiment en de beleving, nooit op het resultaat of op een verwachting. Een kind is al iets, en moet niet alleen maar “worden”. Je toont in je communicatie deze visie en laat zien dat je families uitnodigt om samen iets te maken en te beleven. Concreet: breng het creatieve proces van de kinderen in beeld, het kind dat experimenteert en beleeft. Leg in je communicatie dus niet de focus op dat een kind beter zal worden in schilderen of met een werkje naar huis zal gaan, maar toon eerder dat het een fijne tijd zal beleven.

Lies Ledure (MSK Gent): “Er is veel vraag naar activiteiten waaraan je met het hele gezin kan deelnemen. Ons eerste initiatief was een enorm succes, maar ook een totale overrompeling waaruit we veel geleerd hebben. Gaandeweg passen we in de omkadering van onze activiteiten vanalles aan zodat een familiebezoek een aangename belevenis is voor de gezinnen zelf én voor het onthaalpersoneel en de erfgoedbewakers.”

• Familievriendelijkheid is een zaak van het hele team. Lies: “Ik ben aanwezig in zoveel mogelijk werkgroepen van onze organisatie. Familievriendelijkheid moet immers meegenomen worden vanaf het begin van het proces.”
• Werk met reservaties voor activiteiten waarvan je verwacht dat deze heel populair gaan zijn. Ten eerste om een overrompeling te voorkomen, maar ook omdat je zo de contactinfo van de (groot)ouders bekomt.
• Zo kun je vooraf communiceren over praktische info. Bijvoorbeeld dat enkel babydraagzakken langs voren welkom zijn in het museum, en dat grote luiertassen niet mee naar binnen kunnen.
• Werk voor grotere events met tijdslots binnen de reservaties: laat families op hun eigen ritme toekomen en naar huis gaan, bijvoorbeeld tussen 9u en 9u30 in plaats van stipt om 9u.
• Bevraag al je collega’s over hun opvatting over familievriendelijkheid, bijvoorbeeld via de actiepunten van het Familiemanifest van publiq. Zo merk je dat dit niet voor iedereen even vanzelfsprekend is. Het werkt het beste als je de collega’s laat nadenken vanuit hun eigen ervaringen in familieverband. Dan wordt het opeens wél herkenbaar.
• Roep je directie en staf bijeen om minstens een halve dag strategisch na te denken over familievriendelijkheid. Haal er zeker de missie en visie bij van je organisatie: de kans is groot dat familievriendelijkheid hier volledig onder valt.
• Organiseer een vorming voor je erfgoedbewakers en onthaalcollega’s samen met die van cultuurhuizen in de buurt. Lies: “Deze uitwisseling met andere collega’s buiten de eigen werkplek werd heel positief onthaald”.
• Laat je collega’s zelf nadenken over familievriendelijke oplossingen. Lies: “Wanneer iemand iets zelf kan bedenken loopt alles meestal veel vlotter.”
• Consulteer vooraf je baliecollega’s en erfgoedbewakers: zij zien immers elke dag hoe het er in de praktijk aan toegaat en kunnen je het beste wijzen op mogelijke struikelblokken, letterlijk of figuurlijk.
• Laat je baliecollega’s en erfgoedbewakers vooraf je familieparcours testen, eventueel met hun eigen gezin. Zo betrek je hen en kunnen ze achteraf ook enthousiaster het parcours aanprijzen bij families.
• Werk samen met andere organisaties. Lies: “Wij werken al lang samen met VCOK en hebben veel geleerd uit Krokuskriebels. We geven korting aan leden van de Gezinsbond en werken samen met UiTPAS Gent om het kansentarief te kunnen aanbieden.”
• Hou ook rekening met je ‘reguliere’ publiek. Vermeld bijvoorbeeld ruim op voorhand op je website wanneer er in het museum een familiedag plaatsvindt. Zo weten je andere bezoekers dat ze op die dag geen stil en rustig museum moeten verwachten.
• Zorg voor een duidelijk briefing aan het onthaal. Bouw elke briefing op in hetzelfde sjabloon en stel ook de digitale versie op een makkelijk vindbare plek op de computer beschikbaar.

Een tip die voorbijkwam in iedere sessie: werk samen met partners! De meest genoemde partners op een rijtje:

• VCOK
• UiTPAS: laat mensen met het kansenstatuut deelnemen aan sterk verminderde tarieven en bereik gericht het familiepubliek.
• FARO, het Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, ondersteunt musea en andere cultureel erfgoedhuizen in hun familievriendelijke werking. Contactpersoon hiervoor is Hildegarde Van Genechten.
• Schatten van Vlieg, en meer bepaald de try-out om een divers publiek te bereiken. Bekijk het filmpje van de try-out in de bib van Kuringen.

• Het Inclusieve Familiemanifest: ga aan de slag met concrete actiepunten

• Toerisme voor Autisme
• De Familiescan van Toerisme Vlaanderen
• Een lokale Gezinsbond-afdeling: zij bereiken veel families in jouw buurt en kunnen korting geven aan hun leden.